Vitiligo hakikaten dış görünümü oldukça etkileyen önemli bir deri hastalığıdır. Çünkü vitiligo hem psikolojik hem de sosyal açıdan hastayı gerçekten çok zor durumda bırakan bir hastalıktır. Nedir vitiligo? Halk arasında “ala” hastalığı olarak bilinir. Sonradan ortaya çıkmış olup deride pigment, renk kaybı ile karakterize bir hastalıktır. Derideki süt beyazı rengindeki lekelerle kendini belli ediyor. Genellikle hastalığın ortaya çıktığı yaş grubu 10-30 yaş aralığı olup en çok da genç yaş grubu olarak bilinen 20 yaşlarında tepe yapıyor. Derinin üst tabakasında, katmanında melanosit denilen bir hücre topluluğunun kaybıyla karakterli bir hastalık ve bu hücreler deriye rengini veren melanin pigmentini üreten hücrelerdir. Bu hücreler olmadığı zaman o derinin bir bölgesinde süt beyazı renginde bir görünüm kazanacaktır ve tabi her şey ortada olduğu için de hemen dikkati çekiyor.
Hastalığın genç yaşlarda görülmesinin sebebi nedir?
Hastalık aslında bu yaş grubunda tepe yapıyor ama diğer yaşlarda da ortaya çıkabilir. Kazanılmış yani sonradan ortaya çıkan bir hastalık olduğu için her zaman ortaya çıkma ihtimali vardır.
Genetik midir?
Vitiligonun ortaya çıkış mekanizması aslında tam olarak bilinmiyor. Vitiligo bugün için otoimmün bir hastalık olarak kabul ediliyor ve bu tip hastalıklarda da genetik yatkınlık hakikaten önemlidir. Hastalığın ailede var olması ortaya çıkma olasılığını çok arttırıyor. Ama tabi ki % 100 değil. Nasıl bir genetik geçiş paterni gösterdiğini tam olarak bilmiyoruz. Otoimmün hastalık vücudun kendi hücrelerine zararlı bir takım maddelerin üretildiği bir hastalıktır ve bu da bir genetik zeminde ortaya çıkan bir durumdur.
Vücudumuzun bir köşesinde beyaz bir leke gördüğümüzde vitiligo diyebilir miyiz? Vücudumuzun her yerine yayılabilir korkusu duymalı mıyız?
Hayır. Vücudumuzda açık bir leke gördüğümüzde her zaman bu vitiligo anlamına da gelmez. Çünkü deride açık leke yapabilen pek çok hastalık vardır. Aslında bu noktada halkımızı uyarmakta fayda var. Vitiligo, ciltte süt beyazı gerçekten tam bir pigment kaybı, renk kaybıyla kendini gösterir. Fakat pigmentin, rengin azaldığı pek çok hastalıklar var. Özellikle yaz aylarında bunları çok görüyoruz. Meselayüzeyel mantar hastalıklarında da deride açıklık görülür. Çocuklarda özellikle atopik alerjik yapısı olanlarda yüzlerde ve kollarda kuru bir derinin eşlik ettiği açık lekeler çok görülebilir. Bunların vitiligo ile uzaktan yakından alakası yoktur. Bunları tabi ki bir doktor tarafından değerlendirilip hangi hastalık olup olmadığının da ayrıştırılması gerekir. Her açık leke bir vitiligo anlamına gelmez. Bazen bu açık lekeler gerçekten çok önemli olabilir. Bir deri kanseri bulgusu olabilir. Deri lenfomaları bazen vitiligoyu taklit eden açık lekeler tarzında kendini gösterebilir. Burada farkında olmak çok önemlidir. Vücudumuzda açık lekeler varsa bir uzman doktor, dermatolog başvurusu yapmak gerekir.
Vitiligonun yerleşim alanları özellikle yüz, eller, diz-dirsek, genital bölge bazen mukozalar özellikle kıllı deriyi mesela saçlı deriyi tuttuğu zaman kıllarda da beyazlama yapabilir. Bunlar vitiligonun en çok severek yerleştiği alanlardır. Şimdi diz ve dirsek sık yerleştiği alanlardan birisidir ve burada hastalık özellikle travma tarafından tetiklenir. Yani vitiligo çevresel faktörler tarafından da tetiklenen bir hastalıktır ve bunların en önemlisi de mekanik ve psikolojik travmalardır. Yüz bölgesinde de özellikle deliklerin çevresi diye ifade edilir. Mesela göz kapaklarında, ağız çevresinde, kulak ve burun deliğinin çevresinde, vücudumuzda meme başı ve göbek gibi alanlarda yaygın olarak görülürler. Hastalığın bazı alt tipleri de vardır. Bir kısmı yaygın olabilir bir kısmı sadece belirli bir bölgeyi tutabilir ve çizgisel tarzda bir yerleşim gösterir. Mesela çocuklarda vitiligo segmentel diye isimlendirilen ve belli bir bölgeyi tutan çizgisel tarzda kendini belli eder ve tek taraflıdır. Ama diğer grup vitiligonun en çok görüldüğü segmentel olmayan tipi, yaygın olan tipi genellikle simetriktir. Yani iki tarafta birden ortaya çıkabilir.
